Lord Kelvin với triết lý "Không thể quản lý cái gì không đo lường"

“What you don’t measure, you can’t improve.”

Lord Kelvin là tên hiệu của William Thomson (1824 – 1907), một nhà vật lý và toán học người Scotland, nổi tiếng trong thế kỷ 19.

Ông được phong tước Baron Kelvin of Largs năm 1892, lấy tên từ sông Kelvin gần Đại học Glasgow, nơi ông giảng dạy suốt nhiều năm. Là người đặt nền móng cho nhiệt động lực học và được biết đến nhiều nhất qua Thang đo Kelvin (K) – thang nhiệt độ tuyệt đối, dùng trong khoa học đến ngày nay. Có nhiều đóng góp quan trọng trong điện học, lý thuyết sóng, kỹ thuật truyền tín hiệu qua cáp ngầm xuyên Đại Tây Dương. Ông là một trong những nhà khoa học có ảnh hưởng lớn của thế kỷ 19, kết nối chặt chẽ giữa khoa học thuần túy và ứng dụng thực tiễn trong công nghiệp.

Câu nói nổi tiếng của ông về đo lường thường được trích dẫn:

“When you can measure what you are speaking about, and express it in numbers, you know something about it.”

Tạm dịch: Tôi thường nói rằng khi bạn có thể đo lường những gì bạn đang nói đến

và diễn đạt nó bằng những con số, thì bạn mới thật sự biết điều gì đó về nó…

Tư tưởng của Lord Kelvin về đo lường

• Ông nhấn mạnh rằng: khi bạn có thể đo lường một hiện tượng và diễn đạt nó bằng con số, thì bạn mới thực sự hiểu nó.
• Nếu bạn không đo lường được, thì hiểu biết chỉ là cảm tính, chưa đủ cơ sở để kiểm chứng hoặc cải thiện.
• Đo lường là cầu nối giữa quan sát – phân tích – hành động. Nó biến tri thức trừu tượng thành dữ liệu định lượng, có thể kiểm chứng, lặp lại và so sánh.

Tại sao tư tưởng này vẫn được dùng nhiều trong Lean Six Sigma?

• Lean Six Sigma dựa trên dữ liệu (Data-driven):
  • Không cải tiến theo cảm tính, mà phải đo lường thực tế để xác định vấn đề và theo dõi tiến bộ.
  • Ví dụ: tỷ lệ lỗi, thời gian chu kỳ, chi phí lãng phí, mức độ hài lòng khách hàng.
• DMAIC bắt đầu từ đo lường (Measure):
  • Trong chu trình Define – Measure – Analyze – Improve – Control, giai đoạn Measure chính là nền tảng.
  • Nếu dữ liệu không chính xác → phân tích sai → cải tiến thất bại.
• Chuẩn hoá và minh bạch:
  • Nhờ đo lường, các tổ chức có thể so sánh kết quả giữa các nhà máy, dây chuyền, hoặc ca làm việc.
  • Điều này giúp ra quyết định khách quan, giảm tranh luận cảm tính.
• Thúc đẩy văn hóa cải tiến liên tục:
  • Khi nhân viên thấy số liệu chứng minh sự tiến bộ (ví dụ tỷ lệ lỗi giảm từ 11% → 5%), họ tin tưởng hơn vào hệ thống cải tiến.

Kết luận

Lord Kelvin khẳng định: “Không thể quản lý cái gì không đo lường”. Tư tưởng này trở thành kim chỉ nam của Lean Six Sigma, vì mọi cải tiến đều bắt đầu từ dữ liệu đáng tin cậy.